Διαβάσαμε στην Καθημερινή*:
Οποιος είναι έστω και ελάχιστα εξοικειωμένος με το Ιντερνετ γνωρίζει πως η δωρεάν πρόσβαση σ’ έναν απίστευτο πλούτο από πληροφορίες οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις online διαφημίσεις. Ωστόσο, συχνά το αντίτιμο που πρέπει να καταβάλλει κανείς είναι το ίδιο το ιδιωτικό του απόρρητο, όταν οι διαφημίσεις που προβάλλονται στους ιστότοπους που χρησιμοποιεί δεν επιλέγονται τυχαία, αλλά είναι προσαρμοσμένες στο καταναλωτικό του προφίλ. Γνωστή ως συμπεριφορική διαφήμιση, αυτή η εκδοχή ιντερνετικής προώθησης προϊόντων αξιοποιείται, άλλωστε, από δεκάδες εταιρείες μάρκετινγκ. Μάλιστα, για να προσδιορίσουν τα ενδιαφέροντα του χρήστη, οι εν λόγω εταιρείες ουσιαστικά καταγράφουν όσο το δυνατόν περισσότερες από τις online δραστηριότητές του, όπως τις ιστοσελίδες στις οποίες σερφάρει ή τις online αγορές του.
«Επειδή η προστασία των προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο περνά μέσα από τους φυλλομετρητές (“browser”), η αμερικανική Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου και η Ευρωπαϊκή Ενωση πιέζουν τους σχεδιαστές των browser για τη δημιουργία αναβαθμισμένων εργαλείων με τα οποία θα μπορούν όσοι το επιθυμούν να εξαιρούνται από τη συμπεριφορική διαφήμιση», λέει στην «Κ» ο κ. Παύλος Σπυράκης, καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Γεγονός που εξηγεί γιατί οι πιο δημοφιλείς φυλλομετρητές πειραματίζονται το τελευταίο διάστημα με τέτοια εργαλεία. Οπως ο Internet Explorer της Microsoft ο οποίος, όπως ανακοίνωσε η εταιρεία λανσάροντας τη δοκιμαστική έκδοση του νέου Internet Explorer 9, συνοδεύεται από ένα μηχανισμό που επιτρέπει στον χρήστη να δημιουργεί ο ίδιος ή να αξιοποιεί έτοιμους καταλόγους από επιχειρήσεις που δημιουργούν καταναλωτικά προφίλ, τις οποίες θα μπλοκάρει ο browser.
Ο Chrome της Google, από την άλλη, απέκτησε πρόσφατα το «Keep My Opt-Outs», ένα πρόσθετο πρόγραμμα με το οποίο έχει κανείς τη δυνατότητα να εξαιρείται μόνιμα από την παρακολούθηση μιας μεγάλης ομάδας διαφημιστικών δικτύων. «Και η επίσης δοκιμαστική έκδοση του Firefox 4, η οποία κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες, μπορεί να στέλνει ένα μήνυμα στα site που επισκέπτεται ο χρήστης, αλλά και στις διαφημιστικές εταιρείες που αυτά φιλοξενούν, ζητώντας τους να μη συγκεντρώνουν ιδιωτικές πληροφορίες», συμπληρώνει ο κ. Σπυράκης.
Oμως οι συγκεκριμένες λύσεις έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα, αφού οι λίστες του Internet Explorer 9 χρειάζονται ακόμη εμπλουτισμό. Επίσης, ο Firefox 4 προϋποθέτει πως οι αποδέκτες του μηνύματος θα συμμορφωθούν στην επιθυμία του χρήστη, ενώ το «Keep My Opt-Outs» του Chrome είναι άχρηστο για όσα διαφημιστικά δίκτυα δεν επιτρέπουν στον καταναλωτή να αρνηθεί τη συμπεριφορική διαφήμιση. «Μέχρι να βελτιωθούν αυτά τα εργαλεία, πάντως, υπάρχουν κι άλλα προστατευτικά μέτρα που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς, αρκεί να έχει μία εικόνα για τις μεθόδους με τις οποίες παρακολουθείται online», σημειώνει ο κ. Σπυράκης. Μία από τις βασικότερες μεθόδους είναι τα λεγόμενα «third-party cookies», δηλαδή αρχεία τα οποία επιστρατεύονται συχνά από τους διαφημιστές που συνεργάζονται με έναν ιστότοπο και αποθηκεύονται στον υπολογιστή του επισκέπτη για να τον «κατασκοπεύουν».
Οταν, άλλωστε, σε πρόσφατη έρευνά της η Wall Street Journal ανακάλυψε στα 50 δημοφιλέστερα αμερικανικά σάιτ 2.224 τέτοια αρχεία παρακολούθησης, φαίνεται πως είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη η εγκατάσταση στον υπολογιστή ενός ενημερωμένου λογισμικού ασφάλειας, το οποίο, εκτός από τους ιούς, εντοπίζει και σβήνει τα διαφημιστικά cookies. «Στο Ιντερνετ υπάρχουν επίσης αρκετά προγράμματα ανοικτού λογισμικού τα οποία ενημερώνουν τον χρήστη για τα cookies που υπάρχουν στο PC του, ώστε να διαγράψει όσα προέρχονται από εταιρείες μάρκετινγκ», προσθέτει ο κ. Σπυράκης.
Αλλα προγράμματα
«Οσον αφορά άλλες μεθόδους συγκέντρωσης προσωπικών δεδομένων, υπάρχουν αρκετά πρόσθετα προγράμματα προστασίας, κυρίως για τον Firefox», τονίζει στην «Κ» ο καθηγητής Πληροφορικής και Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Πατρών κ. Παύλος Σπυράκης. Ετσι, το πρόγραμμα BetterPrivacy προφυλάσσει από τα αρχεία παρακολούθησης που εγκαθίστανται στον υπολογιστή του χρήστη μέσω του Adobe Flash Player – της δημοφιλέστερης εφαρμογής για την παρακολούθηση βίντεο στο Ιντερνετ. Παράλληλα, το NoScript προστατεύει από μία τεχνική που ταυτοποιεί κάθε καταναλωτή από πολυάριθμα χαρακτηριστικά του φυλλομετρητή του.
Δυνητικά σημαντική απειλή συνιστούν, πάντως, διαδικτυακοί κολοσσοί σαν την Google, η οποία συλλέγει πληροφορίες από τις αμέτρητες ιστοσελίδες όπου αναρτά διαφημίσεις, αλλά και από τις υπηρεσίες (Gmail, Google Calendar) τις οποίες προσφέρει σε όσους διαθέτουν λογαριασμό στην πλατφόρμα της.
«Για μεγαλύτερη ασφάλεια, όμως, καλό θα είναι να αποσυνδέεται κανείς από την πλατφόρμα όταν δεν τη χρησιμοποιεί», επισημαίνει ο καθηγητής, «ενώ το ίδιο θα πρέπει να κάνει και με το Facebook και τα υπόλοιπα site κοινωνικής δικτύωσης».
Τελικά η μελέτη της συμπεριφοράς των καταναλωτών έχει μετατατραπεί σε παρακολούθηση των ενεργειών τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν θεμελιώδεις αξίες όπως η ελευθερία και το απαραβίαστο των προσωπικών δεδομένων; Ποιά είναι η άποψη σας;
_________________________________________________________________
(*) Άρθρο του Κώστα Δεληγιάννη στην Καθημερινή στις 20-2-2011
